داروهای لاغری و کاهش وزن به طریق مختلفی باعث لاغری شما میشوند، برای مثال برخی داروهای لاغری باعث میشوند شما احساس سیری داشته باشید، یا برخی از آنها جذب چربی ها یا کربوهیدرات ها را در شما کاهش میدهند، برخی از آنها نیز متابولیسم شما را افزایش میدهند و از این طریق موجب لاغری در شما میشوند.

اروهای لاغری میتوانند در افرادی که از مشکلاتی نظر چاقی یا عوارض آن رنج میبرند مفید واقع شوند، متخصصان تغذیه معمولا از شاخص BMI برای اینکه بفهمند شما نیاز به استفاده از داروهای لاغری دارید یا نه استفاده میکنند. داروهای لاغری معمولا برای افراد بالغ و سالم که دارای شاخص توده بدنی بالای ۳۰ میباشند استفاده میشود و یا افرادی که دارای شاخص توده بدنی بالای ۲۷ هستند و به یکی از بیماری هایی که در ارتباط با اضافه وزن است مبتلا هستند مثل چربی خون بالا، فشار خون بالا و... . باید در نظر داشته باشید که حتی داروهای لاغری مجاز هم بدون عوارض نیستند و برای همه افراد مناسب نمیباشند، بنابر این اگر دچار اضافه وزن یا چاقی هستید سعی کنید ابتدا با تغییر شیوه زندگی و داشتن رژیم غذایی کاهش وزن به وزن ایده آل خود برسید و تنها در صورت تشخیص متخصص تغذیه از داروهای کاهش وزن استفاده کنید. داشتن سبک زندگی مناسب از افزایش وزن در آینده هم پیشگیری کرده و مانع از ابتلای شما به بیماری های مختلف که مربوط به سبک زندگی غلط است میشود.

آیا جوانان و نوجوانان هم میتوانند از داروهای لاغری استفاده کنند؟

بسیاری از داروهای لاغری موجود در بازار صرفا برای بزرگسالان مورد تایید قرار گرفته اند و نباید در افراد نابالغ مورد استفاده قرار گیرند. تنها دو داروی اورلیستات و ساکسندا برای نوجوانان بالای ۱۲ سال مجاز دانسته شده است، داروی ستملانوتاید هم برای کودکان بالای ۶ سال که از اختلالات ژنتیکی چاقی رنج میبرند مجاز است.

آیا میتوان از داروهای لاغری به جای فعالیت بدنی برای کاهش وزن استفاده کرد؟

داروهای لاغری نمیتوانند به عنوان جایگزینی برای فعالیت بدنی و رژیم غذایی سالم برای کاهش وزن شوند، مطالعات نشان میدهند که بهترین اثر گذاری داروهای لاغری زمانی است که با ورزش و رژیم غذایی سالم ترکیب شوند، با متخصص تغذیه خود درباره بهترین رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب خود سوال بپرسید.

زمانی که داروهای لاغری با رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی کافی ترکیب میشوند میتوانند در کاهش وزن و حفظ وزن بعد از دوره لاغری به شما کمک کنند. افرادی که در کنار رژیم لاغری خود از داروهای کاهش وزن هم استفاده میکنند بعد از حدود ۱ سال تقریبا ۳-۱۲% بیشتر از افرادی که از داروهای کاهش وزن استفاده نکرده اند وزن بیشتری کم کرده اند.
در مطالعات دیگری مشاهده شد افرادی که داروی لاغری مصرف میکنند در طی دوره کاهش وزن خود حدود ۱۰% از وزن اولیه خود را بخاطر استفاده از داروهای کاهش وزن از دست میدهند. کاهش این مقدار از وزن بدن معادل کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمنی مثل دیابت، فشار خون، سندروم متابولیک، بهبود وضعیت خواب و بسیاری بیماری های دیگر میگردد.

داروهای لاغری مجاز چه عوارضی میتوانند داشته باشند؟

در برخی موارد متخصصین تغذیه نگران عوارض جانبی ای هستند که داروهای لاغری در افراد چاق و دارای اضافه وزن از خود به جای میگذارند، به همین دلیل شما نباید از داروهای لاغری به صورت خودسرانه مصرف کنید و یا اینکه تنها بخاطر اینکه ظاهر جذاب تری داشته باشید به مصرف داروهای لاغری روی بیاورید. داروهای لاغری همانند هر داروی دیگری عوارضی از خود به جای میگذارند و متخصصین تغذیه تنها زمانی این دارو ها را برای شما تجویز میکنند که مطمئن باشند فواید آنها برای شما از عوارض آنها بیشتر است. برخی از عوارض رایج مصرف داروهای لاغری مجاز میتوان به یبوست، اسهال چرب، بی خوابی و... اشاره کرد. بنابر این درست است که داروهای مجاز لاغری نسبت به داروهای غیرمجاز لاغری عوارض بسیار کمتری دارند اما این مسئله بدین معنی نیست که بدون عوارض هستند. بنابر این قبل از مصرف هرگونه داروی لاغری به نکات زیر توجه داشته باشید:

نکاتی که باید زمان مصرف داروهای لاغری به آن توجه کنید:

• حتما داروهای لاغری را زیر نظر متخصص تغذیه مصرف کنید و از مصرف خودسرانه داروهای کاهش وزن بپرهیزید.
• داروهای لاغری تجویز شده را از داروخانه های معتبر تهیه نمایید.
• تنها همان دارویی که برای شما تجویز شده را مصرف نمایید و از مصرف داروهای جایگزین خودداری کنید.
• در مورد عوارض احتمالی داروی لاغری ای که مصرف میکنید از متخصص تغذیه یا داروساز سوال کنید.
• اگر بعد از ۱۲ هفته مصرف کامل داروهای لاغری تجویز شده تغییر وزنی نداشتید با متخصص تغذیه خود مشورت کنید.
• در مورد داروها و مکمل های مصرفی خود به متخصص تغذیه اطلاع دهید تا دچار تداخل دارویی نگردید.
• مصرف داروهای لاغری در دوران بارداری غیر مجاز است و به هیچ وجه نباید از این داروها در این دوران استفاده کنید.

تا چه زمانی باید مصرف داروهای لاغری را ادامه دهید؟

این که چه مدت زمان باید از داروهای لاغری استفاده کنید بستگی به عوامل زیادی دارد، از جمله اینکه چه مقدار اضافه وزن داشته باشید، بدن شما چطور به این داروهای کاهش وزن واکنش نشان دهد، عوارضی که این داروها بر روی شما میگذارند چه مقدار باشد. اگر شما به وزن مناسب رسیده اید و وزنتان بر روی عدد مناسب تثبیت شده است ممکن است متخصص تغذیه نیازی به ادامه مصرف داروهای لاغری نبینند، اگر پاسخ بدن شما به داروهای لاغری مناسب بوده و در روند کاهش وزن مسیر موفقی را در حال گذراندن هستید و عوارض زیادی بر روی شما نگذاشته میتوانید مصرف داروهای لاغری تجویز شده را ادامه دهید، اما اگر پس از گذشت ۱۲ هفته از شروع مصرف داروهای لاغری، مقدار کاهش وزن شما کمتر از ۵% کل وزن بدن بود ممکن است نیاز باشد مصرف دارو را قطع کرده و یا آن را جایگزین کنید. از آنجایی که چاقی در گروه بیماری های مزمن دسته بندی میشود بنابر این باید درمان آن هم ادامه دار باشد و عادت های غلطی که شاید سالها در شما وجود داشته تغییر کند، علاوه بر این باید درمان چاقی که همان سبک زندگی صحیح و رژیم غذایی سالم است باید در طی تمام طول زندگی ادامه داشته باشد تا بدنی سالم و به دور از بیماری های مزمن داشته باشید.

آیا بعد از قطع داروهای لاغری وزنمان افزایش پیدا میکند؟

شما احتمالا بعد از اینکه مصرف داروهای کاهش وزن را قطع کنید کمی افزایش وزن خواهید داشت، افزایش فعالیت بدنی و داشتن رژیم غذایی مناسب از افزایش وزن پس از قطع مصرف داروهای لاغری در شما پیشگیری میکند.
توصیه میشود که در هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید و برای رسیدن به وزن ایده آل این مقدار را به تدریج به ۳۰۰ دقیقه در هفته افزایش دهید و در هر هفته حداقل ۲ جلسه تمرینات قدرتی داشته باشید.

انواع داروهای لاغری مجاز

اورلیستات (زنیکال)
داروی لاغری اورلیستات یا زنیکال برای بزرگسالان و نوجوانان بالای ۱۲ سال تجویز میشود، اورلیستات را میتوان بدون نسخه پزشک یا متخصص تغذیه هم از داروخانه ها تهیه کرد، اورلیستات بر روی روده شما اثر گذاشته و باعث میشود جذب چربی ها در روده شما کاهش پیدا کند و از بدن دفع شود، از جمله عوارض رایج اورلیستات میتوان به مشکل اسهال چرب، نفخ روده و یا درد در قسمت شکم اشاره کرد. • اورلیستات در موارد نادری منجر به آسیب به کبد میشود. • اورلیستات را نباید با داروهای دسته سیکلوسپورین ها استفاده کنید. • همزمان با مصرف اورلیستات باید از مولتی ویتامین برای تامین ویتامین هایی که از طریق غذا جذب نمیشوند استفاده کنید.

فنترمین-توپریمات (Qsymia)

فنترمین-توپریمات یکی دیگر از داروهای لاغری است که برای بزرگسالان مورد استفاده قرار میگیرد، فنترمین-توپریمات ترکیب دو داروی فنترمین برای کاهش اشتها و توپریمات که برای کاهش سردرد های میگرنی و صرع استفاده میشود، ترکیب این دو دارو باعث میشود شما کمتر احساس گرسنگی کنید و در طول روز احساس سیری داشته باشید. از عوارض رایج مصرف فنترمین-توپریمات میتوان به یبوست، سرگیجه، خشکی دهان، تغییر مزه دهان، لرزش دست و پا و اختلال خواب اشاره کرد.
• در صورتی که به بیماری آب سیاه چشم یا پرکاری تیروئید مبتلا هستید نباید از فنترمین-توپریمات استفاده کنید.
• اگر سابقه بیماری های قلبی یا بیماری های کلیه دارید قبل از مصرف فنترمین با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
• مصرف فنترمین-توپریمات در دوران بارداری اکیدا ممنوع است و میتواند باعث سقط جنین شود.
• در دوران شیردهی از داروی فنترمین نباید استفاده کنید.

کنتراو (نالتروکسن-بوپروپین)

کنتراو داروی لاغری دیگری است که در بزرگسالان مورد استفاده دارد، کنتراو ترکیب داروهای نالتروکسن که برای ترک اعتیاد به الکل مصرف دارد و بوپروپین که برای افرادی سیگاری برای ترک سیگار مورد استفاده قرار میگیرد است، مصرف کنتراو با کاهش اشتهای شما و ایجاد احساس سیری منجر به کاهش وزن میگردد. کنتراو میتواند منجر به اسهال یا یبوست، سرگیجه، خشکی دهان، سردرد، افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب، آسیب به کبد، تهوع و استفراغ شود.
• در صورت داشتن فشار خون کنترل نشده، بی اشتهایی عصبی یا صرع از مصرف کنتراو خودداری کنید.
• در صورتی که داروهای اوپوئیدی مصرف میکنید نباید از داروی کنتراو استفاده کنید.
• کنتراو با داروی بوپروپین تداخل دارد و نباید با هم مصرف شوند.
• مصرف کنتراو میتواند انگیزه های خودکشی را در شما افزایش دهد.

ساکسندا (لیراگلوتاید)

ساکسندا یک داروی لاغری تزریقی است که برای بزرگسالان و نوجوانان بالای ۱۲ سال مورد استفاده قرار میگیرد، و باید به صورت روزانه تزریق شود. ساسکندا با اثر گذاری بر روی گیرنده های اشتها در مغز باعث کاهش اشتها در افراد میگردد، داروی ویکتوزا همان ساکسندا با دوز کمتر است که برای درمان دیابت نوع ۲ مورد استفاده قرار میگیرد.
از عوارض ساکسندا میتوان به تهوع، اسهال، یبوست، درد شکمی، سردرد و افزایش ضربان قلب اشاره کرد.
• مصرف ساکسندا در افراد مبتلا به پانکراتیت میتواند موجب پیشرفت بیماری شود.
• در آزمایش های حیوانی، موارد نادری دیده شده که مصرف ساکسندا منجر به پیدایش تومور در غده تیروئید شده است.

وگووی (سماگلوتاید)

داروی لاغری وگووی یکی دیگر از داروهای مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا است و مکانیسم عملی همچمون ساکسندا دارد، با این تفاوت که وگووی به صورت هفتگی تزریق میشود، از عوارض داروی لاغری وگووی میتوان به تهوع، اسهال، استفراغ، یبوست، درد شکمی، سردرد و خستگی اشاره کرد.
• موارد احتیاط مصرف داروی لاغری وگووی همچون ساکسندا است و نباید همزمان با داروی ساکسندا مورد استفاده قرار گیرد.

سماگلوتید تنها به صورت تزریقی وجود دارد و در کودکان چاق بالای ۶ سال و افراد چاقی که به علت اختلالات نادر ژنتیکی چاق هستند مورد استفاده قرار میگیرد. سماگلوتید باعث کاهش اشتها و افزایش احساس سیری، افزایش متابولیسم پایه و کاهش وزن در افرادی که به علت ژنتیکی وزن کم نمیکنند میشود.
البته توجه کنید که این دارو بیماری ژنتیکی فرد را درمان نمیکند و تنها کمک دهنده به کاهش وزن است. داروی سماگلوتید میتواند باعث واکنش در ناحیه تزریق، تهوع، کاهش میل جنسی، افسردگی و ایجاد عوارضی چون تولد نوزاد کم وزن شود که باید با احتیاط مصرف گردد.
• در دوران بارداری و شیردهی از سماگلوتید استفاده نکنید.
• سماگلوتید تنها در بیماری های ژنتیکی کمبود POMC، کمبود PCSK۱ و کمبود LEPR میتواند مورد استفاده قرار گیرد.